Evo-Devo: paleontologie zonder fossielen?

De laatste jaren verscheen een nieuwe discipline in de biologie: de evolutionaire ontwikkelingsbiologie, ook wel afgekort tot "Evo-Devo". De gedachte achter deze discipline is, dat de basis van evolutie ligt in erfelijke of genetische veranderingen die de ontwikkeling van een organisme beïnvloeden. Evolutionaire processen werken in op deze veranderingen en leiden zo tot het ontstaan van nieuwe soorten. Evo-Devo streeft ernaar de onderliggende genetische programma's, die tijdens de evolutie onderhevig waren aan veranderingen en zo hebben geleid tot veranderingen in de structuur van organismen, te definiëren. Dit laat wetenschappers toe om ontwikkelingsprocessen en genetische netwerken te reconstrueren die reeds aanwezig moeten zijn geweest in de uitgestorven voorouders van de huidige diersoorten.

In deze bijdrage belichten we aan de hand van de Hox-genen de vele aspecten van Evo-Devo. Sinds de ontdekking van deze genen blijkt steeds duidelijker dat ze een cruciale rol spelen bij de ontwikkeling van dieren. Deze Hox-genen blijken opmerkelijk bewaard te zijn gebleven in - mogelijk alle - diersoorten. Dit maakt hen een gedroomd studieobject voor Evo-Devo. Verder trachten we aan de hand van andere ontwikkelingskenmerken, die bewaard bleven in verschillende diersoorten, een gezamenlijke voorouder van alle Bilateria, de zogenaamde Urbilateria, te reconstrueren.