Mensenrechten en Migratie

Geen enkele paradox in de hedendaagse politiek bevat meer bittere ironie dan de inspanningen van goedbedoelende idealisten die koppig vasthouden aan die onvervreemdbare mensenrechten, die alleen door burgers van de meest welvarende en geciviliseerde landen worden genoten, en de situatie van de rechtelozen zelf, schreef Hannah Arendt in een commentaar op de situatie van ontheemden en vluchtelingen in Europa tijdens de eerste helft van de twintigste eeuw. Personen voor wie mensenrechten het meest van belang zijn omdat ze op geen enkele andere status beroep kunnen doen dan die van louter een mens te zijn kunnen in de realiteit het minst op deze rechten aanspraak maken. De voorwaarde om mensenrechten daadwerkelijk te kunnen genieten impliceert immers the right to have rights dit is het recht te hebben deel uit te maken van een gemeenschap of organisatie die bereid is én in staat is verantwoordelijkheid voor de bescherming ervan op te nemen (...) Hoewel er in de periode tussen deze vlijmscherpe analyse van het mensenrechtenconcept en vandaag reële doorbraken zijn gerealiseerd op gebied van de bescherming van de mensenrechten van vluchtelingen, blijft deze analyse van de perplexiteit van de mensenrechten tot op heden relevant in verband met de situatie van asielzoekers en illegale immigranten in Europa. De kern van Arendts betoog is dat, hoewel universeel in reikwijdte, mensen die geen andere status hebben dan een mens te zijn geen mensenrechtelijke aanspraken kunnen laten gelden. Toch kunnen vluchtelingen en mensen zonder papieren aanspraken doen op de bescherming van hun mensenrechten. De nieuwe rechtelozen vandaag zijn veeleer de would-be vluchtelingen en migranten die vaak letterlijk stranden tussen een continent dat niet in staat is en een continent dat niet bereid is enige verantwoordelijkheid voor hun rechten op te nemen.