Abstract
'Regelmaet is de kroone eener Tale'
Enkele aspecten van werkwoordsverzwakking in Nederland en Vlaanderen.
Rik Vosters
Centrum voor Linguïstiek
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Abstract
Deze studie onderzoekt werkwoordsverzwakking in het Nederlands: hoe frequent komen vormen als 'kiesde', 'geroept' of 'zwelde' voor, hoe aanvaardbaar zijn ze, en welke factoren spelen een rol bij hun overgang van sterk (of onregelmatig) naar zwak (of regelmatig)? Op basis van een spontane productietaak en een aanvaardbaarheidstest bij 120 Nederlandse en 120 Vlaamse respondenten wordt het fenomeen in kaart gebracht en ga ik na wat de rol is van interne variabelen als type- en tokenfrequentie (a.h.v. het 38-miljoen-woordencorpus van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie), analogie (cf. de oude ablautreeksen) en grammaticale functie (preterita versus participia). Deze data worden getoetst aan de recente polemiek tussen aanhangers van de 'words-and-rules'-theorie enerzijds (o.a. Pinker 1991, 1999, Marcus e.a. 1992, Pinker & Ullman 2002), en de voorstanders van een connectionistische of probabilistische visie op taal en taalgebruik anderzijds (Rumelhart & McClelland 1986, Moscoso del Prado Martín, Ernestus & Baayen 2004, Joanisse & Seidenberg 2005). Vervolgens wordt er dieper ingegaan op de extra-linguïstische variabelen bij werkwoordsverzwakking, met een sterke nadruk op geografische spreiding. Ik stel vast dat verzwakte vormen vooral in Vlaanderen courant worden gebruikt, maar dat ze in de aanvaardbaarheidstaak vaak door eenzelfde respondent stellig worden afgekeurd. In Nederland komt werkwoordsverzwakking daarentegen minder frequent voor in spontaan taalgebruik, maar is de tolerantie voor afwijkende vormen opvallend groter. Tot slot worden deze vaststellingen tegen het licht van het verdeelde sociolinguïstische landschap van het Nederlands gehouden, en bespreek ik de psycho- en sociolinguïstische relevantie van de gepresenteerde data.
Referenties
Joanisse, M.F. & Seidenberg, M.S. (2005). Imaging the past: Neural activation in frontal and temporal regions during regular and irregular past-tense processing. Cognitive, Affective and Behavioral Neuroscience 5 (3): 282-96.
Marcus, G.F., Pinker, S., Ullman, M., Hollander, M., Rosen, T.J. & Xu, F. (1992). Overregularization in language acquisition. Monographs of the Society for Research in Child Development 57 (4): 1-178.
Moscoso del Prado Martín, F., Ernestus, M. & Baayen, R.H. (2004). Do type and token effects reflect different mechanisms? Connectionist modeling of Dutch past-tense formation and final devoicing. Brain and Language 90: 287-98.
Pinker, S. (1991). Rules of Language. Science 253: 530-5.
Pinker, S. (1999). Words and Rules. The Ingredients of Language. London: Weidenfeld & Nicolson.
Pinker, S. & Ullman, M. T. (2002). The past and future of the past tense. Trends in Cognitive Sciences 6 (11): 456-63.
Rumelhart, D.E. & McClelland, J.L. (1986). On learning the past tenses of English verbs. In McClelland, J.L. & Rumelhart, D.E. (Eds.), Parallel Distributed Processing. Explorations in the Microstructure of Cognition. Volume 2: Psychological and Biological Models. Cambridge (MA): MIT. 216-71.
Enkele aspecten van werkwoordsverzwakking in Nederland en Vlaanderen.
Rik Vosters
Centrum voor Linguïstiek
Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Abstract
Deze studie onderzoekt werkwoordsverzwakking in het Nederlands: hoe frequent komen vormen als 'kiesde', 'geroept' of 'zwelde' voor, hoe aanvaardbaar zijn ze, en welke factoren spelen een rol bij hun overgang van sterk (of onregelmatig) naar zwak (of regelmatig)? Op basis van een spontane productietaak en een aanvaardbaarheidstest bij 120 Nederlandse en 120 Vlaamse respondenten wordt het fenomeen in kaart gebracht en ga ik na wat de rol is van interne variabelen als type- en tokenfrequentie (a.h.v. het 38-miljoen-woordencorpus van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie), analogie (cf. de oude ablautreeksen) en grammaticale functie (preterita versus participia). Deze data worden getoetst aan de recente polemiek tussen aanhangers van de 'words-and-rules'-theorie enerzijds (o.a. Pinker 1991, 1999, Marcus e.a. 1992, Pinker & Ullman 2002), en de voorstanders van een connectionistische of probabilistische visie op taal en taalgebruik anderzijds (Rumelhart & McClelland 1986, Moscoso del Prado Martín, Ernestus & Baayen 2004, Joanisse & Seidenberg 2005). Vervolgens wordt er dieper ingegaan op de extra-linguïstische variabelen bij werkwoordsverzwakking, met een sterke nadruk op geografische spreiding. Ik stel vast dat verzwakte vormen vooral in Vlaanderen courant worden gebruikt, maar dat ze in de aanvaardbaarheidstaak vaak door eenzelfde respondent stellig worden afgekeurd. In Nederland komt werkwoordsverzwakking daarentegen minder frequent voor in spontaan taalgebruik, maar is de tolerantie voor afwijkende vormen opvallend groter. Tot slot worden deze vaststellingen tegen het licht van het verdeelde sociolinguïstische landschap van het Nederlands gehouden, en bespreek ik de psycho- en sociolinguïstische relevantie van de gepresenteerde data.
Referenties
Joanisse, M.F. & Seidenberg, M.S. (2005). Imaging the past: Neural activation in frontal and temporal regions during regular and irregular past-tense processing. Cognitive, Affective and Behavioral Neuroscience 5 (3): 282-96.
Marcus, G.F., Pinker, S., Ullman, M., Hollander, M., Rosen, T.J. & Xu, F. (1992). Overregularization in language acquisition. Monographs of the Society for Research in Child Development 57 (4): 1-178.
Moscoso del Prado Martín, F., Ernestus, M. & Baayen, R.H. (2004). Do type and token effects reflect different mechanisms? Connectionist modeling of Dutch past-tense formation and final devoicing. Brain and Language 90: 287-98.
Pinker, S. (1991). Rules of Language. Science 253: 530-5.
Pinker, S. (1999). Words and Rules. The Ingredients of Language. London: Weidenfeld & Nicolson.
Pinker, S. & Ullman, M. T. (2002). The past and future of the past tense. Trends in Cognitive Sciences 6 (11): 456-63.
Rumelhart, D.E. & McClelland, J.L. (1986). On learning the past tenses of English verbs. In McClelland, J.L. & Rumelhart, D.E. (Eds.), Parallel Distributed Processing. Explorations in the Microstructure of Cognition. Volume 2: Psychological and Biological Models. Cambridge (MA): MIT. 216-71.
| Original language | Dutch |
|---|---|
| Title of host publication | Internationaal Studentencongres. Institut für Deutsche und Niederländische Philologie, Freie Universität Berlin (Germany). 23 May 2008 |
| Publication status | Published - 23 May 2008 |
| Event | Finds and Results from the Swedish Cyprus Expedition: A Gender Perspective at the Medelhavsmuseet - Stockholm, Sweden Duration: 21 Sept 2009 → 25 Sept 2009 |
Conference
| Conference | Finds and Results from the Swedish Cyprus Expedition: A Gender Perspective at the Medelhavsmuseet |
|---|---|
| Country/Territory | Sweden |
| City | Stockholm |
| Period | 21/09/09 → 25/09/09 |
Keywords
- Dutch
- Psycholinguistics
- Regularization
- Morphology