Zorgzaam sterven in de grootstad. Een verkennend onderzoek van de (medische) zorg aan het levenseinde en de plaats van sterven in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. (Onderzoeker :Joachim COHEN )

De vergrijzing van de bevolking, de epidemiologische transitie en een groeiende bezorgdheid over de sterk gemedicaliseerde behandeling van patiënten aan het levenseinde hebben de belangstelling voor de kwaliteit van zorg aan het levenseinde doen toenemen.

Voor het Brussels hoofdstedelijk gewest is nog geen onderzoek uitgevoerd naar de kwaliteit van sterven, terwijl er een duidelijke nood is aan een evaluatie van de zorg en de medische beslissingen aan het levenseinde. Dit onderzoeksproject beoogt epidemiologische gegevens te verzamelen die daarvoor nodig zijn.

Er zijn drie hoofddoelstellingen:

- De plaats van overlijden en de factoren die daarmee samenhangen in grootstedelijk perspectief bestuderen.

- Een exploratieve analyse van de (kwaliteit van) zorg aan het levenseinde

- Een exploratie van de (kwaliteit van) medische beslissingen aan het levenseinde



Deze doelstellingen worden beantwoord middels drie deelonderzoeken:

1. Analyse van de overlijdensstatistieken van het Brussels Gewest

In dit deelonderzoek worden analyses van de plaats van overlijden (thuis, ziekenhuis, bejaardentehuis) uitgevoerd op de volledige overlijdensstatistieken van één jaar van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (N=11.000). De associatie tussen de plaats van overlijden en klinische, socio-demografische, residentiële en gezondheidssysteem factoren zal worden onderzocht. De resultaten van deze studie zullen inzicht bieden in de factoren die samenhangen met hogere of lagere thuissterfte en een robuuste kwantitatieve basis vormen voor de andere delen van het onderzoek en voor beleidssuggesties.



2. Vergelijking van de plaats van overlijden in Brussel met andere Europese grootsteden

De analyses in dit deelonderzoek zijn gelijkaardig aan de analyses in het eerste deelonderzoek, maar hier zullen patronen in de plaats van overlijden in Brussel worden vergeleken met deze in andere Europese grootsteden. Dit kan dankzij de overlijdensstatistieken die door de onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde voor zeven Europese landen worden verzameld in kader van het project “Dying Well in Europe”. In dat project worden enkel landen of regio’s met elkaar vergeleken. Door de grootsteden te vergelijken krijgen we een soort standaardisering voor stedelijke omgeving, hetgeen zal leiden tot meer valide en interpretatieve comparatieve resultaten. Er zal tevens worden gezocht naar verklaringen voor eventuele verschillen tussen de Europese grootsteden.



3. Overlijdenscertificatenstudie

In dit grootste deelonderzoek zullen enerzijds epidemiologische en klinische gegevens worden verzameld over de praktijk mbt de medische beslissingen aan het levenseinde van patiënten; anderzijds zal meer informatie worden verzameld over de geleverde zorg en het afgelegde zorgtraject aan het levenseinde van patiënten. De onderzoekseenheid is hier het overlijden (gerapporteerd via het overlijdenscertificaat). De methodes voor deze dataverzameling wordt gebaseerd op de gevalideerde methodes gebruikt in eerdere studies in Vlaanderen en in verschillende Europese landen, waarvan de resultaten zijn verschenen in vooraanstaande medische tijdschriften (vb. New England, Lancet).



Alle drie de deelonderzoeken zullen leiden tot zinvolle beleids- en onderzoeksaanbevelingen en kunnen leiden tot richtlijnen voor een betere (palliatieve) zorg aan het levenseinde (o.a. hoe kunnen meer mensen verzorgd worden en sterven op de plaats van voorkeur?; hoe kan men de zorvuldigheid van medische beslissingen aan het levenseinde bevorderen?; wat kan gedaan worden om de toegang tot goede zorg aan het levenseinde te verhogen?).