Verlenging van het PhD-traject vanwege Covid-19 (BOF budget)

De COVID-19 crisis heeft een grote impact op het onderzoek aan de VUB. Zo is onderzoek met patiënten en proefpersonen stilgelegd en heeft laboratoriumonderzoek,
maar ook veldwerk en longitudinaal onderzoek beduidende knelpunten gekend de afgelopen periode. Daarnaast ondervinden nagenoeg alle onderzoekers ook knelpunten
als gevolg van extra (online) onderwijsbelasting, zorgtaken en gelimiteerde (thuis)faciliteiten. De impact van de COVID-19 crisis is evenwel voor iedereen anders. Er zijn
verschillende oorzaken te onderscheiden die de mate van vertraging beïnvloeden, met
name het type onderzoek, het stadium waarin het onderzoeksproject zich bevindt en
de persoonlijke omstandigheden van de onderzoekers.
Projecten waarbij de onderzoeker zelf waarnemingen doet en data collecteert zal in
de regel meer vertraging oplopen dan onderzoek waarbij de waarnemingen al achter
de rug zijn. Binnen het onderzoek waar zelf waarnemingen gedaan moeten worden
zal de vertraging niet overal hetzelfde zijn. Onderzoek waarbij waarnemingen gedaan
worden bij mensen, of dat hoofdzakelijk in laboratoria gebeurt, gebruik maakt van
apparatuur/infrastructuur of van levende materie, en longitudinaal onderzoek zullen
meer vertraging oplopen dan projecten waar geen waarnemingen gedaan worden.
Ook onderzoek waarbij veldwerk zoals observaties, interviews, focusgroepen en andere methoden waarbij menselijk contact centraal staat, kan vertraging ondervinden.
De impact voor het lopende onderzoek behelst naast de vertraging als gevolg van het
stilvallen van datacollectie ook andere aspecten: de tijd nodig om een studie te herstarten, het goedkeuren van wijzigingen in de onderzoeksopzet bij de ethische commissies als gevolg van COVID-19-maatregelen etc. Daarnaast moet ook rekening gehouden worden met knelpunten ingevolge opgelegde veiligheidsvoorschriften.
De fase waarin onderzoek zich bevindt, kan een invloed hebben op de mate van vertraging. De grofweg drie stadia van een onderzoeksproject zoals (1) de start met
literatuurstudie en methodologische uitwerking, (2) het eigenlijke, lopende onderzoek
en (3) de afronding met het verwerken van de gegevens en het schrijven van de
publicaties, kunnen binnen een onderzoeksproject door elkaar heen lopen, aangezien
er vaak meerdere onderzoeken tegelijkertijd worden uitgevoerd.
Ook persoonlijke omstandigheden zijn van invloed op de mate waarin onderzoek vertraging oploopt. Mentale stress door de onzekerheid die de crisissituatie van zo’n omvang met zich meebrengt, kan het voor onderzoekers lastig maken om zich op hun
onderzoek te focussen. Sommige onderzoekers krijgen te maken met zorgtaken voor
2/11
(een) zieke naaste(n) of zijn mogelijk zelf ook ziek geweest door een besmetting met
SARS-CoV-2. Internationale onderzoekers werkzaam aan de VUB zijn vaak ver van
huis, beperkt in mobiliteit en kunnen in de problemen komen met hun verblijfsvergunning. Sommige onderzoekers kregen in deze coronacrisis te maken met een verzwaarde zorglast, ingevolge thuisonderwijs voor de kinderen, of kleine kinderen die
niet naar de opvang kunnen.
Omdat ook promotoren en supervisors alle bovenstaande problemen kunnen ervaren,
kan dit resulteren in een verminderde begeleiding van de onderzoekers, wat dan weer
de normale voortgang van het onderzoek in het gedrang brengt en tot vertraging kan
leiden. Verder is speciale aandacht nodig voor UZ Brussel onderzoekers die actief zijn
in het medische vakgebied die vanwege COVID-19 werden ingeschakeld in de zorg en
daardoor minder of zelfs helemaal niet aan hun onderzoek kunnen werken.
Uit dit alles blijkt dat de COVID-19 pandemie een grote impact heeft op het onderzoek,
ongeacht het type onderzoek, het stadium waarin het onderzoek zich bevindt en de
persoonlijke omstandigheden van de onderzoekers, maar de ervaren knelpunten en
problemen en de uiteindelijk opgelopen vertraging zullen dan ook voor iedereen anders zijn. Vanwege deze verscheidenheid in de problematiek is er geen ‘one-size-fitsall’ oplossing voor de knelpunten en problemen die onderzoekers ervaren ten gevolge
van de COVID-19 crisis. Er zijn dus meerdere oplossingsmogelijkheden nodig, die
recht doen aan de veelzijdigheid van de ervaren problemen en eventuele vertragingen
om aan de hand van maatwerk de juiste oplossing(en) aan te bieden.
In samenspraak met alle Vlaamse universiteiten werd een uniforme aanpak en uniforme beoordelingscriteria afgesproken om een uitzonderlijke compensatieverlenging
mogelijk te maken om tegemoet te komen aan doctorandi die ten gevolge van de
COVID-19 crisis hun onderzoek niet in de voorziene tijdsplanning kunnen afronden.
Dit betekent dat dezelfde criteria voor alle VUB doctorandi gelden, ongeacht de financieringsbron.