Fertiliteitspreservatie bij jongens behandeld voor kanker: wat is het effect van het wegnemen van testiculair weefsel bij kinderen op hun latere pubertaire ontwikkeling en fertiliteit?

De overlevingskans van kinderen met kanker is de laatste jaren fors gestegen door verbeterde radio- en chemotherapie. Hoewel er lang gedacht werd dat kinderen niet zouden getroffen worden door de steriliserende neveneffecten van deze kankertherapieën, hebben vele van hen (en niet alleen diegene die zware behandelingen nodig hebben) toch een hoog risico op levenslange onvruchtbaarheid.

Aangezien de zaadcelaanmaak (spermatogenese) pas start tijdens de puberteit, kunnen jongens die de diagnose van kanker krijgen vóór de puberteit, geen zaadstaal laten inbanken alvorens de kankerbehandeling te starten (zoals dat gebeurt bij volwassenen). Omdat de voorlopercellen van de zaadcellen (spermatogoniale stamcellen) echter wel in de teelbal aanwezig zijn, wordt voorgesteld om een stukje teelbalweefsel af te nemen en in te vriezen vóór aanvang van de kankerbehandeling. Dit stukje weefsel kan dan teruggeplaatst worden in de teelbal nadat de patiënt genezen is en een kinderwens heeft, maar toch onvruchtbaar blijkt te zijn.

De voorbije twintig jaar heeft de onderzoeksgroep ‘Biologie van de Testis (BITE)’ van de Vrije Universiteit Brussel een voortrekkersrol gespeeld in het ontwikkelen van een klinisch programma voor fertiliteitspreservatie (het behouden van de vruchtbaarheid). Sinds 2002 heeft het Universitair Ziekenhuis Brussel teelbalweefsel van meer dan 100 patiëntjes ingebankt. Sommige patiënten worden opgevolgd door een oncoloog en endocrinoloog, maar deze opvolging is weinig gestandardizeerd.

Met dit project hopen we:
(1) Alle beschikbare data te verzamelen en te groeperen mbt de opvolging van kinderen die tussen 2002 and 2016 gediagnosticeerd werden met kanker en al dan niet teelbalweefsel lieten inbanken
(2) een retrospective studie uit te voeren mbt de pubertaire ontwikkeling van deze kinderen
(3) in samenwerking met andere Europese centra die fertiliteitspreservatie aanbieden een gestandardizeerd opvolgingsprotocol uit te werken
(4) een prospectieve studie uit te voeren mbt de vruchtbaarheidsstatus van overlevers van kinderkanker (vanaf 18 jaar)