Vrijheid om te filosoferen en vrijheid van denken en spreken. De eigentijdse receptie van Spinoza’s Tractatus theologico-politicus

Het project zal de impact onderzoeken van Spinoza’s politieke
filosofie, meer bepaald zijn pleidooi voor secularisatie van de politiek,
democratie en vrijheid van denken en spreken, op de ontwikkeling
van de emancipatorische bewegingen van de Verlichting. Het project
zal niet alleen focussen op de doorgaans geanalyseerde klassieke
filosofen (Bayle, Leibniz, Toland), maar zich ook richten op de
reacties van 'mindere' eigentijdse lezers (1670-1750) van de
Tractatus theologico-politicus. Het zal zich richten op zowel kritische
als ondersteunende reacties vanuit de officiële academische sfeer
(academische programma's, dissertaties, inaugurele lezingen,
tijdschriftartikelen) en de clandestiene underground filosofie. Verder
zal de aandacht gaan naar de diversiteit aan recepties van de
Tractatus in verschillende Europese culturen (Engeland, Frankrijk,
Duitsland en Nederland) en aan de correlatie tussen Spinoza's
politieke denken, zijn theorie over vrijheid van denken en spreken, en
de libertas philosophandi-discoursen voor en na de publicatie van het
TTP. Het onderzoek zal een combinatie zijn van bibliografisch
literatuuronderzoek (om een overzicht te krijgen van de
receptiedocumenten) en constructief-theoretisch filosofisch werk, om
zo bij te dragen tot een adequater en op bronnen gebaseerd begrip
van de genealogie van de moderniteit en Spinoza’s rol in dit proces.