Grenzen aan het participatieparadigma: de ontwikkeling van een nieuw conceptueel kader om de relatie tussen kunst en haar maatschappelijke impact te theoretiseren

De relatie tussen kunst en haar maatschappelijke impact heeft de laatste decennia een prominente
plaats verworven in onderzoek en beleid. Tegen die achtergrond is participatieve kunst een
overkoepelende term geworden voor een scala van praktijken op het kruispunt van kunst en sociaalcultureel werk, die het belang van participatie benadrukken en zich niet beperken tot duidelijk
afgebakende kunstproducten. Tegelijkertijd is echter een kritische literatuur ontstaan die dit
participatieparadigma onder de loep neemt. Achter een oppervlakkige retoriek van participatie gaat
een reeks van praktijken schuil die worden bekritiseerd omwille van de instrumentele of ineffectieve
betrokkenheid van bepaalde individuen of groepen. In dit project putten we uit deze inzichten om te
onderzoeken hoe de relatie tussen kunst en maatschappelijke impact kan worden bestudeerd voorbij
het participatieparadigma. De focus ligt op de ontwikkeling van een alternatief conceptueel kader dat
verschillende versies van participatie en bijbehorende discoursen overstijgt, en tegelijkertijd
beschrijft hoe concrete praktijken in de relatie tussen kunst en samenleving navigeren. We bouwen
daarbij voort op het model van Bonet en Négrier (2018) om participatie in culturele
beleidsparadigma's te onderzoeken. Op basis van innovatieve interpretatieve methoden gaan we na hoe dit model kritisch kan worden uitgewerkt vertrekkende van specifieke praktijken op het kruispunt
tussen kunst en sociaal-cultureel werk.