Socio-eco-evolutionaire dynamieken in Gekoppelde Menselijke en Natuurlijke Systemen – interactieve effecten van antropogene stressoren op evolutie in zoetwater organismen en de socio-ecologische gevolgen

Zoetwater habitats zijn biodiversiteitshotspots, essentieel voor aquatische en terrestrische functionaliteit. Menselijke activiteiten in Gekoppelde Menselijke en Natuurlijke Systemen (GMNS/CHANS - bijvoorbeeld steden, industriële/agrarische locaties) hebben een fundamentele impact op dergelijke ecosystemen via opwarming, verzilting, soortenintroducties en verschillende vormen van pollutie, gelijktijdig met aanwezige globale processen (bijv. klimaatopwarming). Zoetwater ecosystemen vertonen momenteel de hoogst-waargenomen reducties in biodiversiteit sinds 1970 (IUCN, 2023). Ik beoog om 1) multi-soorten adaptatie in response op antropogene verstoringen in GMNS te documenteren, 2) potentiële dempende/vermenigvuldigende effecten van dergelijke evolutionaire aanpassing op lokale en regionale ecologische functionaliteit te onderzoeken, en 3) te kwantificeren of dit bijdraagt aan het verminderen van ecosysteemrisico's en ecosysteemdiensten vrijwaart of, alternatief, mogelijke ‘ecosysteemnadelen’ voedt onder klimaatverandering. Empirisch bewijs van dergelijke socio-eco-evolutionaire (SEE) feedback groeit maar beperkt zich tot terrestrische habitats. Ik focus binnen dit kader op zeer specifieke evoysteemdiensten in zoetwater onder klimaatverandering, meer bepaald diensten gerelateerd aan de controle van schadelijke algenbloeien, menselijk welzijn en biodiversiteit, evenals evosysteemnadelen zoals ziekteverspreiding en soorteninvasiviteit. Vice, versa beoog ik voor het eerst mogelijke sociaal-economische signalen in adaptieve evolutie in zoetwater organismen vast te leggen en te begrijpen (bijv. welvaart), alsook shifting baselines in zoetwater systemen. Om vooropgestelde doelen te bereiken focus ik voornamelijk op kwantitatieve genetica, genomics, ecologische veldstudies en Burger Wetenschappen. Verworven inzichten kunnen de ontwikkeling van blauwe en groene ruimtes in GMNS sturen, en samenwerkingen in/met het Globale Zuiden en Noorden sturen