'Soft deportations’? Een etnografisch onderzoek naar ‘vrijwillige’ terugkeerprogramma’s in België

Binnen het restrictieve vreemdelingenbeleid dat gevoerd wordt, worden ‘vrijwillige’ terugkeerprogramma’s steeds belangrijker. Daar waar praktijken van gedwongen verwijdering reeds wetenschappelijk onder Dutch version Binnen het restrictieve vreemdelingenbeleid dat gevoerd wordt, worden ‘vrijwillige’ terugkeerprogramma’s steeds belangrijker. Daar waar praktijken van gedwongen verwijdering reeds wetenschappelijk onder de loep werden genomen (cf. ‘border criminology’), blijven deze ‘vrijwillige’ terugkeerprogramma’s onderbestudeerd, zeker binnen de criminologie. Nochtans is ook een terugkeer met ondersteuning zelden volledig ‘vrijwillig’; het proces gaat vaak gepaard met zachte dwang en druk. Het is belangrijk om terdege te bestuderen hoe zulke ‘soft power’ concreet tot uiting komt, en meer algemeen: hoe vrijwillige terugkeerprogramma’s in de praktijk vorm krijgen.

Met de aangevraagde startbonus wordt hiertoe een eerste aanzet gedaan. Vooreerst worden, aan de hand van analyses van wetgeving, beleidsdocumenten alsook expertinterviews, het wettelijke kader en de organisatiestructuren inzake vrijwillige terugkeerprogramma’s in kaart gebracht. Daarnaast wordt een systematische literatuurstudie naar werkingspraktijken van terugkeerfunctionarissen uitgevoerd. De resultaten van deze onderzoeken worden gevaloriseerd in peer-reviewed publicaties en op congressen. Deze onderzoeken zullen bovendien uitmonden in een doctoraatsvoorstel: een voorstel tot etnografisch onderzoek naar uitvoeringspraktijken van ‘vrijwillige’ terugkeer. Dit doctoraatsvoorstel zal bij het FWO ingediend worden met het oog op het verkrijgen van de nodige financiering (FWO aspirantenmandaat) voor de uitvoering ervan.