Handboeken aardrijkskunde en de reproductie van een racistisch en etnocentrisch wereldbeeld bij Vlaamse jongeren

In Vlaanderen hebben de eindtermen van het vak aardrijkskunde in het secundaire onderwijs het belang van respect voor andere leefwijzen en culturen opgenomen. De leerplannen focussen dan ook meer dan ooit op onderwerpen zoals de noord-zuid kloof, migratie en de multiculturele stad. Op basis van een analyse van 50 handboeken aardrijkskunde die gepubliceerd zijn tussen 1896 en 2004 bekijkt dit artikel de voorstelling van deze onderwerpen op een kritische manier. Op die manier wordt duidelijk dat een nadruk op raciale verschillen grotendeels plaats gemaakt heeft voor een focus op culturele verschillen. De sterke nadruk op culturele andersheid, de eenzijdige verklaring van culturele conflicten, het manifeste toedekken van discriminatie en xenofobie en de hantering van een uitsluitend wij-zij-discours zorgen er echter voor dat de handboeken een racistisch en etnocentrisch wereldbeeld verspreiden. Zodoende besluit het artikel met vier voorstellen voor handboeken die leerlingen motiveren om deel te worden van een meer inclusieve, diverse en rechtvaardige maatschappij.