Physical Fatigue in relation to Clinical Context.

Het ouder worden gaat gepaard met een belangrijke afname in spiermassa en spierkracht, een verschijnsel dat gedefinieerd wordt als "sarcopenie". Onder de oorzakelijke mechanismen spelen inflammatiore (of ontsteking) processen - die toenemen met ouder worden - een dominante rol. Daarenboven kunnen acute klinische situaties die gepaard gaan met een belangrijke toename aan inflammatiore factoren in de bloedbaan (zoals luchtweginfecties, valpartijen, chirurgische ingrepen) een snelle bijkomende spierverzwakking veroorzaken, waardoor de zelfredzaamheid van geriatrische patiënten in het gedrang komt. Typisch leiden dergelijke situaties tot een staat van kwetsbaarheid of fragiliteit. Hoewel vermoeidheid een basissymptoom is van fragiliteit, waren tot voor kort betrouwbare meetinstrumenten om de weerstand tegen fysieke vermoeidheid bij dergelijke geriatrische patiënten te evalueren onbestaande. Recent hebben wij een nieuwe methode ontwikkeld om de spiervermoeibaarheid bij geriatrische patiënten te evalueren. De test is gebaseerd is op de tijd waarbinnen de handknijpkracht bij aanhoudende contractie afneemt tot 50% van de maximale kracht, en is zeer betrouwbaar bij verschillende types fragiele oudere personen; inclusief ernstig zieke, gehospitaliseerde en fysiek verzwakte geriatrische patiënten. Met deze methode hebben wij de evolutie van de spierfunctie bij gehospitaliseerde geriatrische patiënten onderzocht en aangetoond dat de ernst van de inflammatiore activiteit een dominante negatieve invloed heeft op de fysieke recuperatie tijdens het verblijf in het ziekenhuis. Ook toonden wij aan dat een gerichte anti-inflammatiore behandeling bij gehospitaliseerde geriatrische patiënten met acute infecties de spiervermoeibaarheid met >60% verbeterde in vergelijking tot een normale behandeling.

In een volgende reeks onderzoeken werd deze meetmethode verder verfijnd, welke toelaat om de verrichte arbeid tijdens de spiervermoeibaarheidstest te evalueren. Deze nieuwe benadering werd "handknijparbeid" genoemd en gevalideerd op 291 personen. Met deze nieuwe methode werd de interactie tussen spiervermoeibaarheid, zelf-ervaren vermoeidheid en het gehalte aan inflammatiore factoren in de bloedbaan nagegaan bij thuiswonende ouderen alsook bij rusthuisbewoners. Uit deze studies blijkt dat ouderen die klagen van vermoeidheid eveneens minder weerstand hebben tegen fysieke belasting. Inflammatoire processen (die toenemen met het ouder worden, ook bij ouderen in goede gezondheid) zijn nauw gerelateerd aan deze spierzwakte en vermoeidheidverschijnselen. Wij hebben eveneens electieve abdominale chirurgiepatiënten voor en na hun operatie onderzocht. De reactie van het organisme op de chirurgische ingreep wordt gekenmerkt door een aanzienlijke toename van inflammatoire factoren in de bloedbaan. Deze inflammatiore respons is sterk gerelateerd aan een belangrijk verlies in spiervermoeibaarheid en een uitgesproken vermoeidheidgevoel. De oudere patiënten zijn het meest getroffen en recupereren minder snel na de operatie.

Wij concluderen dat patiënten die klagen over vermoeidheid ernstig moeten opgevolgd worden, vermits dit vermoeidheidsgevoel gekoppeld is een spierzwakte en verminderde fysieke capaciteiten. Voornamelijk bij oudere personen verdient de spierfunctie (kracht, vermoeibaarheid) een aandachtige evaluatie en opvolging; in het bijzonder tijdens klinische situaties die bedreigend zijn voor hun zelfredzaamheid.

Op 29 april 2010 werd de prijs De Cooman 2009 uitgereikt aan prof. Ivan Bautmans van de onderzoeksgroep Frailty in Ageing (FRIA, Vrije Universiteit Brussel) ter bekroning van deze onderzoekslijn.