Tijd voor een echte vermaatschappelijking van palliatieve zorg?

Recent organiseerde de onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde (Vrije Universiteit Brussel & Universiteit Gent) twee congressen in het teken van ‘Palliatieve zorg als onderdeel van Public Health (of volksgezondheid)’ en ‘Informele zorgverlening in de palliatieve zorg in Vlaanderen’. In dit artikel formuleren we de belangrijkste bevindingen en aanbevelingen voor beleid en praktijk vanuit het perspectief van twee aanzienlijke verschuivingen die gaande zijn. Palliatieve zorg verandert van instellingsgebonden zorg naar meer gedifferentieerde zorg doorheen de samenleving, waarbij er een belangrijke rol is weggelegd voor het groeiende aandeel informele zorgverleners (mantelzorgers en vrijwilligers). Daarnaast is palliatieve zorg niet langer enkel en alleen aanbodgestuurde zorg maar steeds meer en vaker vraaggestuurd en patiëntgericht. Binnen deze verschuiving zijn mensen met palliatieve zorgnoden niet langer passieve ontvangers van zorg, maar geëmancipeerde zorgpartners die inspraak eisen en betrokken horen te worden bij zowel de zorgorganisatie alsook het onderzoek hieromtrent. Denk hierbij aan ‘zorgzame samenlevingen’, actieonderzoek en projecten met aandacht voor kwetsbare groepen. Vermaatschappelijking van de zorg moet gedreven worden door lokale gemeenschappen (inclusief buren, vrijwilligers en mantelzorgers), ondersteund door de professionele zorg door middel van inspraak en samenwerking, en met aandacht voor toegankelijkheid van de zorg.